آجر فشاری چیست؟ معرفی ویژگی و کاربردها

تعریف آجر فشاری

این آجر نام‌های آجر گری یا آجر زبره هم شناخته می‌شود، پس فرق آجر گری و فشاری در واقع وجود ندارد، زیرا برای سوال آجر گری چیست باید بگوییم همان آجر فشاری است و این دو نام متفاوت برای یک نوع آجر هستند. نوعی آجر سفال است که از خاک رس پخته‌شده ساخته می‌شود. این آجر سطحی زبر دارد و بیشتر برای دیوارچینی‌های داخلی، تیغه‌چینی و بخش‌هایی از ساختمان که در دید نیستند استفاده می‌شود. آجر گری نسبت به آجرهای ماشینی ظاهر زیبایی ندارد اما استحکام و چسبندگی خوبی به ملات دارد.

تولید آجر فشاری

تولید آجر گری به روش سنتی انجام می‌شود. در این فرآیند، خاک رس مناسب ابتدا الک شده و با آب مخلوط می‌گردد تا به شکل خمیری دربیاید. سپس خمیر به‌صورت دستی یا با قالب‌های ساده شکل‌دهی شده و در فضای باز خشک می‌شود. پس از خشک شدن، آجرها در کوره‌های آجرپزی پخته می‌شوند.

در برخی کارگاه‌های نیمه‌صنعتی، از دستگاه‌های ساده برای قالب‌گیری و پرس خاک استفاده می‌شود تا آجرها شکل یکنواخت‌تری داشته باشند. دمای پخت آجر گری بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد است که باعث استحکام خوب آن می‌شود.

ویژگی‌های آجر گری

ویژگی‌هایی دارد که آن را برای مصارف خاص در ساختمان‌سازی مناسب می‌کند. مهم‌ترین این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:

• سطح زبر و ناصاف: باعث چسبندگی بهتر به ملات می‌شود.
• ابعاد متغیر: بزرگ‌تر از آجرهای ماشینی است.
• رنگ زرد تا قرمز: به‌دلیل نوع خاک و نحوه پخت در چند رنگ متفاوت است.
• مقاومت فشاری مناسب: برای دیوارهای داخلی و تیغه‌ها کفایت می‌کند.
• وزن زیاد: به‌دلیل فشردگی بالا و تراکم خاک وزن نسبتا بالایی دارد.

این ویژگی‌ها باعث شده آجر گری گزینه‌ای اقتصادی و قابل‌قبول برای بخش‌هایی از ساختمان باشد که نیاز به ظاهر زیبا ندارند.

کاربردهای آجر گری

بیشتر در قسمت‌هایی از ساختمان استفاده می‌شود که نیاز به ظاهر زیبا نیست و مقاومت متوسط کافی است.

• دیوارچینی داخلی: آجر گری به دلیل قیمت مناسب و مقاومت قابل قبول، بیشتر در دیوارچینی‌های داخلی ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
• تیغه‌چینی: مناسب برای ساخت تیغه‌های جداکننده و فضاهای داخلی که نیاز به زیبایی نمای خاصی ندارند.
• فونداسیون و زیرسازی: در برخی موارد برای فونداسیون و زیرسازی دیوارها به کار می‌رود.

با توجه به سطح زبر آجر گری، چسبندگی خوبی با ملات دارد که باعث افزایش استحکام دیوار می‌شود. اما به دلیل ظاهر ناصاف و عدم مقاومت بالا در برابر رطوبت، نمای ساختمان با آجر گری استفاده نمی‌شود.

مزایا و معایب آجر گری

مانند هر مصالح ساختمانی دیگر، دارای نقاط قوت و ضعف مخصوص به خود است. در ادامه، مهم‌ترین مزایا و ممنوعیت استفاده از آجر فشاری آن را مشاهده می‌کنید:

مزایا

• قیمت مناسبی دارد و برای پروژه‌های بزرگ مقرون‌به‌صرفه است.
• این نوع آجر در بیشتر مناطق به‌راحتی یافت می‌شود و تولید آن گسترده است.
• سطح زبر باعث می‌شود ملات به‌خوبی به آن بچسبد و استحکام دیوار افزایش یابد.
• مقاومت فشاری قابل قبولی دارد و برای دیوارهای غیرباربر مناسب است.

معایب

• ظاهر ناصاف باعث می‌شود برای نمای ساختمان مناسب نباشد.
• وزن بالای این آجر اجرای آن را دشوارتر و حمل‌ونقل را سخت‌تر می‌کند.
• تولید سنتی باعث می‌شود ابعاد آن دقیق نباشد و اجرای منظم را دشوار کند.
• در برابر رطوبت مقاومت کمی دارد و برای فضاهای مرطوب مناسب نیست.

آجر فشاری ابعاد

به‌صورت دستی یا نیمه‌سنتی تولید می‌شود و به همین دلیل، ابعاد آن ممکن است کمی متغیر باشد. با این حال، ابعاد رایج آن به صورت زیر است:

• ابعاد استاندارد این آجر حدود ۵×۱۰×۲۰ سانتی‌متر است که بیشترین استفاده در ساختمان‌سازی را همین ابعاد دارند.
• در برخی کارگاه‌ها ممکن است این ابعاد کمی تفاوت داشته باشد، در حدود ۵.۵×۱۰.۵×۲۱ یا مقادیر مشابه، اما ابعاد ۵×۱۰×۲۰ رایج‌ترین اندازه در بازار ایران است.

تفاوت آجر فشاری با آجر ماشینی

آجر فشاری و آجر ماشینی هر دو از مصالح پرکاربرد ساختمانی هستند، اما تفاوت‌های قابل توجهی دارند که در نوع استفاده، ظاهر و ویژگی‌های فنی آن‌ها دیده می‌شود:

• نحوه تولید: آجر فشاری به روش سنتی یا نیمه‌سنتی یا دستگاه‌های ساده تولید می‌شود، ولی آجر ماشینی با دستگاه‌های صنعتی و در تیراژ بالا ساخته می‌شود.
• ظاهر: آجر فشاری سطحی زبر و ناصاف دارد، در حالی که آجر ماشینی سطحی صاف، یکنواخت و گوشه‌های تیزتری دارد.
• سوراخ‌دار بودن: آجر ماشینی دارای سوراخ‌هایی روی سطح خود است که باعث کاهش وزن و افزایش چسبندگی ملات می‌شود، اما آجر فشاری توپر است.
• مقاومت فشاری: آجر فشاری مقاومت بیشتری نسبت به آجر ماشینی دارد و در دیوارهای باربر نیز قابل استفاده است.
• وزن: آجر فشاری سنگین‌تر است، در حالی که آجر ماشینی سبک‌تر بوده و حمل آن آسان‌تر است.
• کاربرد: آجر فشاری بیشتر در دیوارچینی‌های داخلی، زیرسازی و تیغه‌چینی استفاده می‌شود. آجر ماشینی به‌دلیل ظاهر یکنواخت، مناسب نماکاری و دیوارهای غیرباربر است.

برای آشنایی بیشتر با تفاوت‌های این دو آجر و انتخاب بهتر برای پروژه مقاله تفاوت آجر فشاری و ماشینی را مطالعه کنید.

وزن آجر فشاری و تعداد آجر فشاری در یک متر مربع

آجر فشاری یا آجر زبره یکی از پرکاربردترین مصالح سنتی در ساختمان‌سازی ایران است. برای محاسبه دقیق مصالح مورد نیاز، دانستن وزن تقریبی هر آجر و تعداد مصرف در هر متر مربع دیوار، ضروری است. در ادامه، این موارد را بررسی می‌کنیم:

وزن آجر فشاری کوره‌ای

به روش کوره‌ای پخته می‌شود. کیفیت پخت، نوع خاک، میزان رطوبت و تراکم آجر، همگی بر وزن آن تاثیرگذارند. این آجرها اغلب به‌صورت دستی یا نیمه‌دستی ساخته می‌شوند و به همین دلیل، ممکن است کمی تفاوت وزنی بین آن‌ها وجود داشته باشد. وزن هر آجر فشاری کوره‌ای بین ۲.۷ تا ۳.۲ کیلوگرم متغیر است. میانگین وزن متداول در بازار حدود ۳ کیلوگرم برای هر آجر است. این وزن بالا باعث می‌شود دیوار ساخته‌شده از آجر فشاری، استحکام مناسبی داشته باشد، اما درعین‌حال اجرای آن نیازمند نیروی کار قوی‌تر است.

تعداد آجر فشاری در یک متر مربع دیوار ۱۰ سانتی‌ (تیغه)

تیغه‌چینی یکی از رایج‌ترین کاربردهای آجر فشاری است. در این نوع دیوار، آجرها به‌صورت خوابیده در یک ردیف چیده می‌شوند و ضخامت دیوار حدود ۱۰ سانتی‌متر خواهد بود. در هر متر مربع از دیوار تیغه‌ای، به‌طور میانگین بین ۴۰ تا ۴۵ عدد آجر فشاری استفاده می‌شود. این تعداد بستگی به نوع چینش، ضخامت ملات و کیفیت اجرای دیوار دارد.

تعداد آجر فشاری در دیوار ۲۰ سانتی (دیوار باربر)

در دیوارهای باربر، ضخامت دیوار بیشتر است و آجرها به‌صورت دو ردیف کنار هم یا با چینش خاصی قرار می‌گیرند. در دیوارهای ۲۰ سانتی‌متری، بین ۸۰ تا ۹۰ عدد آجر فشاری در هر متر مربع مصرف می‌شود. این نوع دیوار بیشتر در طبقات پایین یا ساختمان‌های سنتی با اسکلت بنایی کاربرد دارد.

بهترین آجر فشاری

بهترین نوع آجر فشاری باید از خاک مرغوب، بدون ناخالصی و با دانه‌بندی یکنواخت تولید شده باشد. این آجر باید در کوره به‌طور کامل پخته شده و فاقد ترک، شکستگی یا تغییر رنگ باشد. صدای زنگ‌دار هنگام ضربه زدن به آجر، نشان‌دهنده تراکم بالا و کیفیت مناسب آن است. استفاده از آجرهای درجه‌یک در پروژه‌های ساختمانی، باعث افزایش استحکام و دوام سازه می‌شود.

نمای آجر فشاری (آجر فشاری نما)

اگرچه به‌طور معمول برای نمای ساختمان استفاده نمی‌شود، اما در برخی طرح‌های سنتی یا صنعتی خاص، می‌توان از نوع مرغوب و ظاهری تمیز آن برای نمای بیرونی بهره گرفت. در این حالت، باید آجرهایی انتخاب شوند که ظاهر یکنواخت‌تری دارند و با اجرای دقیق و بندکشی مناسب، جلوه‌ای کلاسیک و مقاوم ایجاد می‌کنند.

آجر گری قرمز و زرد

آجر زبره در رنگ‌های مختلفی تولید می‌شود که رایج‌ترین آن‌ها قرمز و زرد هستند.

• آجر گری قرمز: نوعی از آجر فشاری است که از خاک رس دارای اکسید آهن تولید می‌شود و پس از پخت در کوره، به رنگ قرمز درمی‌آید. این رنگ طبیعی نشان‌دهنده کیفیت مناسب خاک و پخت کامل آجر است.
• آجر گری زرد: از خاک‌هایی با میزان کمتر اکسید آهن یا با ترکیبات آهکی بیشتر تهیه می‌شود و پس از پخت، رنگی متمایل به زرد یا نخودی به خود می‌گیرد. این نوع آجر نیز از نظر فنی شباهت زیادی با آجر قرمز دارد و بسته به نیاز پروژه، انتخاب می‌شود.

هر دو نوع آجر گری، یعنی قرمز و زرد، در دیوارچینی داخلی، فونداسیون، زیرسازی، تیغه‌چینی و سایر بخش‌هایی از ساختمان که در معرض دید نیستند، استفاده می‌شوند و از نظر استحکام و دوام، گزینه‌های مناسبی برای ساخت‌وساز سنتی به شمار می‌روند.

آجر فشاری سوراخ ‌دار

نوعی از آجر است که به‌منظور کاهش وزن و افزایش چسبندگی ملات، با سوراخ‌هایی در سطح آن تولید می‌شود. گرچه آجرهای فشاری به‌طور معمول توپر هستند، اما در برخی پروژه‌ها از نمونه‌های سوراخ‌دار نیز استفاده می‌شود. این آجر بیشتر به آجر ماشینی شباهت دارد و در پروژه‌هایی که وزن سازه اهمیت دارد، کاربرد پیدا می‌کند. برای آشنایی بیشتر با آجرهای سوراخ دار و مصالح مشابه، مقاله آجر سفال چیست و مقاله آجر لفتون چیست را از دست ندهید.

مقاومت فشاری آجر چند مگاپاسکال است؟

مقاومت فشاری آجر بسته به نوع، کیفیت ساخت و نوع خاک مورد استفاده، متفاوت است. آجرهای فشاری سنتی دارای مقاومت فشاری بین ۳۰ تا ۶۰ مگاپاسکال هستند. در مقابل، آجرهای ماشینی و صنعتی می‌توانند مقاومت‌هایی در حدود ۶۰ تا ۱۰۰ مگاپاسکال یا بیشتر داشته باشند. برای انتخاب آجر مناسب، توجه به نوع سازه و میزان بار وارد بر دیوار ضروری است.

سخن پایانی

آجر فشاری چیست؟ آجر فشاری، یکی از قدیمی‌ترین و پراستفاده‌ترین مصالح ساختمانی، با استحکام مناسب و قیمت مقرون‌به‌صرفه، همچنان جایگاه خود را در صنعت ساخت‌وساز حفظ کرده است. انتخاب صحیح این آجر می‌تواند تضمین‌کننده دوام، ایمنی و صرفه‌جویی در هزینه‌های پروژه باشد.

حالا نوبت انتخاب شماست!

اگر پس از آشنایی کامل با ویژگی‌ها، کاربردها و مزایای آجر فشاری، آماده‌اید تا برای پروژه ساختمانی خود بهترین تصمیم را بگیرید، ما در آجر باشی همراه شما هستیم.

همین حالا سفارش خود را ثبت کنید یا برای مشاوره تخصصی با تیم پشتیبانی ما در تماس باشید.