آجر لعابدار چیست؟ صفر تا صد تولید، انواع، کاربرد و قیمت روز

تاریخچه آجر لعابدار چیست؟ از بین‌النهرین تا معماری ایرانی اسلامی

برای رسیدن به پاسخ آجر لعابدار چیست، لازم است با تاریخچه این آجر آشنا شوید؛ تاریخچه آجر لعابدار به دوران باستان و تمدن‌های اولیه بین‌النهرین بازمی‌گردد. سومری‌ها و آکدی‌ها از آجرهای لعابدار با رنگ‌های قرمز، سفید و سیاه برای تزئین دیوار تالارها و ستون بناهای خود استفاده می‌کردند.

آجر لعابدار هخامنشی

پس از آن، عیلامیان در ساخت زیگورات چغازنبیل از آجر لعابدار با رنگ‌های سفید، سبز و آبی بهره گرفتند تا شکوه معماری خود را دوچندان کنند. با روی کار آمدن هخامنشیان، کاربرد آجر لعابدار هخامنشی وارد مرحله‌ای باشکوه‌تر شد. در شهرهای مهمی چون شوش و پارسه (تخت‌جمشید)، دیوارها با آجرهای لعابدار نقش‌دار مزین به نقوش گیاهی و حیوانات اساطیری ساخته شدند؛ این آثار هنوز هم از شاهکارهای معماری ایران باستان به شمار می‌روند.

آجر لعابدار در معماری ایرانی اسلامی

پس از ورود اسلام به ایران، رنگ و هویت آجر لعابدار تغییر کرد. معماران این دوره، آجر لعابدار فیروزه‌ای و سبز را برای تزئین مساجد و مکان‌های مقدس به‌کار گرفتند و به مرور این متریال به نمادی از معماری ایرانی اسلامی تبدیل شد. اگر به تاریخچه آجر در ایران و جهان علاقه مندید؛ مقاله مربوطه را مطالعه نمایید.

آجر لعابدار چیست؛ مراحل تولید آجر لعابدار سنتی و مدرن

برای سوال آجر لعابی چیست؟ باید بگویم؛ این آجر ترکیبی زیبا از هنر سنتی و تکنولوژی مدرن است که با رنگ‌ها و لعاب‌های درخشان خود به نماهای داخلی و خارجی روحی تازه می‌بخشد. این آجر به دو روش سنتی و صنعتی تولید می‌شود. در ادامه، مراحل ساخت آجر لعابدار را از ابتدا تا پایان بررسی می‌کنیم.

1. آماده‌سازی خاک

انتخاب خاک اولین و مهم‌ترین مرحله است. بسته به نوع آجر (سنتی، معمولی یا نسوز)، ترکیب خاک متفاوت است. پس از انتخاب، خاک الک و آماده می‌شود تا ناخالصی‌ها از بین برود و کیفیت نهایی آجر افزایش پیدا کند.

2. قالب‌گیری آجر

در روش سنتی، قالب‌گیری با دست و ابزارهای دستی انجام می‌شود و به آجر حالتی اصیل می‌بخشد. اما در تولید مدرن، از دستگاه‌های پرس و قالب‌گیری صنعتی استفاده می‌شود تا ابعاد و فرم آجر دقیق و یکدست باشد.

3. خشک‌کردن آجر خام

بعد از قالب‌گیری، آجرهای خام باید رطوبت خود را از دست بدهند. این مرحله در فضای باز یا تونل‌های خشک‌کن انجام می‌شود تا ترک‌خوردگی ایجاد نشود.

4. پخت آجر

آجرهای خشک‌شده درون کوره چیده می‌شوند. در روش سنتی از کوره‌های شاتل یا هوفمان استفاده می‌شود، درحالی‌که تولید مدرن با کوره رولیک و دمای حدود ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد انجام می‌گیرد. این مرحله مقاومت و استحکام آجر را تضمین می‌کند.

5. لعاب‌کاری

پس از پخت اولیه، ترکیب لعاب که از پودر اکسید فلزات و آب ساخته می‌شود روی آجرها اعمال می‌گردد. این لایه همان چیزی است که رنگ، براقیت و خاصیت ضدآب بودن آجر نما لعابدار را ایجاد می‌کند.

6. فیکس کردن لعاب

برای تثبیت لعاب، آجرها دوباره وارد کوره می‌شوند. این‌بار دما حدود ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد است تا لعاب کاملا به سطح آجر بچسبد و جلوه نهایی خود را پیدا کند. در آجر سنتی، این مرحله نیز در کوره‌های سنتی انجام می‌شود، درحالی‌که آجرهای صنعتی دوباره به کوره رولیک بازمی‌گردند.

انواع آجر لعابدار و نقش رنگ در معماری

آجر لعابدار چیست؟ تنها یک مصالح ساختمانی ساده نیست، بلکه عنصری هنری و ماندگار است که می‌تواند هویت و شخصیت یک فضا را تعریف کند. این آجرها با توجه به نوع لعاب، رنگ‌بندی و طراحی، در دسته‌های متنوعی قرار می‌گیرند و هرکدام نقش متفاوتی در زیبایی و سبک معماری فضا ایفا می‌کنند. آجر نما لعابدار می‌تواند از جنس آجر رسی یا آجر نسوز لعابدار تولید شود که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه با انواع آجر نما لعابدار و کاربرد آن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.

آجر سنتی لعابدار

 یادآور تاریخ معماری ایران است. رنگ‌های لاجوردی و فیروزه‌ای در کنار سبز زمردی، ترکیبی می‌سازند که بیشتر در مساجد، زیارتگاه‌ها و بناهای تاریخی دیده می‌شود. لعاب براق روی آجرهای سنتی مانند قزاقی یا حتی آجرهای نسوز طرح سنتی باعث می‌شود نور محیط با سطح آن بازی کند و نما را زنده‌تر نشان دهد.

• آجر مشبک لعابدار

 این آجرها میتوانند نسوز یا رسی باشند، که با طراحی فخر و مدین علاوه‌بر استحکام، به دلیل عبور نور و ایجاد سایه‌روشن، جلوه‌ای هنری به نما می‌دهند. لعاب‌های سبز و فیروزه‌ای در این مدل، حس آرامش و معماری سنتی ایرانی را تداعی می‌کنند.

• آجر رستیک لعابدار

دارای بافت طبیعی و کمی نامنظم است که با لعاب نیمه‌مات، نمای سنتی و روستیک خلق می‌کند. این مدل معمولا با رنگ‌های مانند سبز و فیروزه‌ای کمرنگ لعاب‌کاری می‌شود.

آجر شیار دار لعابدار

سطح برجسته و شیارهای آجر نسوز با لعاب براق یا نیمه‌براق، بازی نور و سایه را تقویت می‌کند. رنگ سفید، مشکی و آبی روشن در این نوع، برای نمای مدرن بسیار پرطرفدار است.

آجر لعابدار کف

برای کف ‌پوش فضاهای داخلی و بیرونی طراحی شده و لعاب آن علاوه‌بر زیبایی، خاصیت ضدسایش ایجاد می‌کند. رنگ‌های تیره‌تر مانند سبز یشمی و قهوه‌ای لعاب‌دار، بیشتر برای ایجاد حس گرما و صمیمیت در فضا به کار می‌روند.

ترکیب فرآوری انواع آجر لعابدار

نکته مهم این است که آجر لعابدار می‌تواند هم‌زمان چند نوع فرآوری را در خود داشته باشد. به‌عنوان مثال، یک آجر می‌تواند هم رستیک باشد، هم لعابدار و هم شیار‌دار. در واقع امکان لعاب‌کاری برای اغلب انواع آجر وجود دارد و این ویژگی باعث می‌شود طراحان و معماران دست بازتری برای انتخاب و اجرای سبک‌های متنوع داشته باشند.

ویژگی‌های آجر لعابدار چیست؟ چرا این متریال ماندگار است؟

آجر نما لعاب دار تنها یک عنصر تزئینی نیست، بلکه ترکیبی از زیبایی، دوام و تکنولوژی است که باعث شده در طول تاریخ تا معماری مدرن امروز، جایگاه خود را حفظ کند. ویژگی‌های فنی این متریال، آن را به یکی از مصالح پرکاربرد و ماندگار در طراحی داخلی و خارجی تبدیل کرده است.

• مقاومت بالا در برابر رطوبت

لعاب سطح آجر مانند یک لایه محافظ عمل می‌کند و مانع نفوذ آب و رطوبت به بافت داخلی آجر می‌شود. این ویژگی باعث افزایش طول عمر سازه و جلوگیری از تخریب ناشی از یخ‌زدگی یا رطوبت بالا در مناطق مرطوب می‌شود. برای نماهای بیرونی در شهرهای بارانی، دیوارهای حیاط، فضاهای مرطوب داخلی مثل حمام سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• دوام رنگ در برابر نور خورشید

لعاب‌های مرغوب به دلیل ترکیب با اکسید فلزات و فرآیند پخت در دمای بالا، در برابر اشعه UV پایدار هستند و دچار رنگ‌پریدگی نمی‌شوند. این ویژگی باعث شده نمای ساختمان سال‌ها بدون نیاز به ترمیم، زیبایی اولیه خود را حفظ کند. مورد استفاده در نمای جنوبی ساختمان‌ها که بیشترین تابش نور را دریافت می‌کنند.

• قابلیت اجرا در فضاهای داخلی و خارجی

با ترکیب زیبایی و مقاومت آجر لعابدار نما، هم در طراحی داخلی به‌عنوان عنصر دکوراتیو و هم در نمای بیرونی به‌عنوان متریالی مقاوم در برابر عوامل محیطی استفاده می‌شود. در دیوارهای داخلی لوکس، مساجد، نماهای خارجی مدرن و سنتی و محوطه‌سازی کاربرد دارد.

• تنوع رنگ و طرح

از آبی فیروزه‌ای که یادآور معماری اسلامی است تا سفید و طوسی برای سبک‌های مینیمال مدرن، این آجر می‌تواند با هر سبک طراحی هماهنگ شود. رنگ بندی‌های زیبا آجر لعابدار لاجوردی، آجر لعابدار سفید، آجر لعابدار سبز و آجر لعابدار فیروزه ای و همچنین وجود لعاب‌های براق و مات، امکان ایجاد جلوه‌های نوری متفاوت و هماهنگی با نورپردازی فضا را فراهم می‌کند. ایجاد هویت بصری خاص برای هر پروژه، ترکیب سنت و مدرنیته در یک فضا را ایجاد می‌کند.

• سطح براق یا مات براساس نیاز طراحی

لعاب آجر می‌تواند کاملا براق برای ایجاد انعکاس نور یا نیمه‌مات و مات برای ایجاد حس طبیعی‌تر باشد. انتخاب این ویژگی، به سبک طراحی و نوع نورپردازی فضا بستگی دارد. براق برای فضاهای لوکس و مذهبی و مات برای طراحی‌های رستیک و طبیعی جلوه خوبی دارد.

• ابعاد آجر لعابدار و فرم متنوع

محدودیتی در ابعاد و فرم‌های این آجر وجود ندارد. از تایل‌های نازک مدرن تا آجرهای کرکره‌ای و مشبک سنتی، و حتی مدل‌های رستیک با بافت ‌زبر، این تنوع آزادی عمل بالایی به معماران و طراحان می‌دهد. در اجرای دیوارهای تزئینی داخلی، نماهای سه‌بعدی مدرن، نورگیرهای سنتی با آجر مشبک زیبایی منحصربفردی را ارائه میدهد.

• ترکیب زیبایی و عملکرد فنی

یکی از دلایل ماندگاری آجر لعابی این است که تنها یک عنصر تزئینی نیست؛ بلکه عملکرد فنی (مانند مقاومت در برابر رطوبت و حرارت) و زیبایی را به‌صورت هم‌زمان ارائه می‌دهد. این دوگانه بودن، آن را به انتخابی هوشمندانه برای معماران تبدیل کرده است.

کاربردهای آجر لعابدار در معماری مدرن و سنتی

این آجر با زیبایی و دوام خود، توانسته جای خود را در معماری سنتی ایرانی و طراحی‌های مدرن امروز حفظ کند. این متریال انعطاف‌پذیر، هم در پروژه‌های بازسازی تاریخی و هم در ساخت بناهای معاصر کاربرد پیدا می‌کند. برای آشنایی بیشتر مقاله‌ی جامع و کامل بررسی انواع نمای ساختمان مدرن و سنتی را مطالعه نمایید.

• نمای خارجی ساختمان‌ها

معماران برای خلق نماهای ماندگار از آجر نما لعاب استفاده می‌کنند. لعاب روی آجر رنگ را تثبیت می‌کند و اجازه نمی‌دهد شرایط آب‌وهوایی باعث فرسایش سطح شود. در معماری سنتی، رنگ‌های فیروزه‌ای و سبز به ساختمان جلوه‌ای اصیل می‌دهند و در طراحی مدرن، رنگ‌های مات و خنثی نما را مینیمال و شیک نشان می‌دهند.

• دکوراسیون داخلی

آجر نما لعابی فضاهای داخلی را زنده می‌کند و به دیوارها و کف جلوه‌ای خاص می‌بخشد. طراحان داخلی با انتخاب رنگ‌های گرم، محیطی سنتی و صمیمی خلق می‌کنند و با رنگ‌های روشن و براق، حس مدرن و لوکس به فضا اضافه می‌کنند. استفاده از این آجر در دیوارهای شاخص و حتی آشپزخانه باعث می‌شود طراحی داخلی متمایز شود.

• اماکن مذهبی

از گذشته تا امروز، معماران برای تزیین مساجد و زیارتگاه‌ها به آجر لعابی نما اعتماد کرده‌اند. لعاب‌های فیروزه‌ای و لاجوردی با انعکاس نور، حس روحانیت و آرامش ایجاد می‌کنند و در عین حال به دلیل دوام بالا، سال‌ها بدون تغییر باقی می‌مانند. این ویژگی‌ها باعث شده این آجر همچنان متریال اصلی اماکن مقدس باشد.

• بازسازی آثار تاریخی

در پروژه‌های مرمت بناهای تاریخی، آجر سنتی لعابدار نقشی کلیدی ایفا می‌کند. کارشناسان با بازتولید طرح‌ها و رنگ‌های قدیمی، هویت تاریخی ساختمان را حفظ می‌کنند و در عین حال مقاومت آن را بالا می‌برند. این آجر کمک می‌کند آثار ارزشمند معماری ایران برای نسل‌های بعدی ماندگار بمانند.

مزایا و معایب آجر لعابدار؛ بررسی علمی یک متریال ماندگار

به‌عنوان یکی از مصالح پیشرفته در معماری سنتی و مدرن، ترکیبی از زیبایی، دوام و عملکرد فنی ارائه می‌دهد. استفاده از این آجر در پروژه‌های معماری باعث ارتقای کیفیت بصری و فنی سازه می‌شود.

مزایای آجر لعابدار

• مقاومت بالا در برابر رطوبت و عوامل محیطی: لایه لعاب به‌عنوان پوشش غیرقابل نفوذ، مانع جذب آب و نم می‌شود و از ایجاد شوره‌زدگی و ترک جلوگیری می‌کند. این ویژگی باعث افزایش طول عمر سازه در شرایط آب‌وهوایی مختلف می‌شود.
• پایداری رنگ در برابر اشعه UV و گذر زمان: لعاب‌های مرغوب با فناوری تثبیت رنگ تولید می‌شوند که در برابر نور خورشید و شرایط جوی شدید، رنگ‌پریدگی ندارند و ظاهر اولیه آجر را حفظ می‌کنند.
• تنوع رنگ، فرم و بافت: امکان تولید در رنگ‌های سنتی مانند فیروزه‌ای و سبز یا طیف‌های مدرن، همراه با مدل‌های مشبک، رستیک و کرکره‌ای، انعطاف بالایی برای طراحی فراهم می‌کند.
• قابلیت استفاده در فضاهای داخلی و خارجی: ترکیب زیبایی‌شناسی و دوام فیزیکی باعث می‌شود این آجر در نمای بیرونی، دکوراسیون داخلی و حتی پروژه‌های بازسازی آثار تاریخی کاربرد گسترده داشته باشد.
• سهولت نگهداری و بهداشت سطح: سطح لعاب‌دار مقاومت بالایی در برابر جذب گردوغبار و آلودگی دارد و به‌راحتی با شست‌وشوی ساده تمیز می‌شود، بدون آنکه کیفیت سطحی آن آسیب ببیند.

نکات قابل‌توجه در استفاده از آجر لعابدار

• نیاز به نصب تخصصی: به‌دلیل حساسیت لعاب در برابر ضربه حین نصب، استفاده از نیروی متخصص الزامی است تا از ترک‌خوردگی سطح جلوگیری شود.
• قیمت آجر لعابی بالاتر نسبت به آجر معمولی: فرآیند تولید و لعاب‌کاری این آجر پیچیده‌تر است، اما در مقابل طول عمر بالا و کاهش هزینه‌های نگهداری، این اختلاف قیمت از نظر اقتصادی قابل توجیه است.

خرید آجر لعابدار؛ انتخابی ارزشمند

اگر به‌دنبال مصالحی هستید که هم زیبایی و هم دوام را تضمین کند، آجر لعابدار اصفهان می‌تواند بهترین انتخاب شما باشد. این متریال با لعاب مقاوم، رنگ‌های ماندگار و استحکام بالا، نمای ساختمان را متحول می‌کند و ارزش پروژه را افزایش می‌دهد.

هنگام خرید آجر لعابدار به چه نکاتی توجه کنیم؟

• رنگ و سبک: رنگ لعاب را با سبک معماری پروژه هماهنگ کنید تا هارمونی بصری ایجاد کنید.
• نوع کاربرد: اگر قصد دارید نما را طراحی کنید، آجر لعابدار نما سفارش دهید؛ برای کف‌سازی، آجر کف لعابدار انتخاب کنید و برای فضاهای حرارتی، آجر لعابدار نسوز بخرید.
• کیفیت تولید: آجرهایی انتخاب کنید که با پخت کامل و لعاب یکنواخت تولید شده‌اند تا سال‌ها زیبایی خود را حفظ کنند.

سخن پایانی

آجر لعابدار چیست؟ این پرسش پاسخ خود را در دل تاریخ و معماری پیدا می‌کند. از نقش‌آفرینی در بناهای باشکوه هخامنشی تا حضور پررنگ در طراحی‌های مدرن، آجر لعابدار همیشه توانسته تلفیقی از زیبایی، دوام و خلاقیت باشد. این متریال با لعاب مقاوم و رنگ‌بندی متنوع، به معماران و طراحان این امکان را می‌دهد که فضاهایی ماندگار و متفاوت خلق کنند. اگر به دنبال مصالحی هستید که هم اصالت تاریخی داشته باشد و هم با معماری امروز هماهنگ شود، حالا می‌دانید آجر لعابی چیست؛ پاسخی زیبا و مقاوم برای هر نمایی که قرار است چشم‌ها را خیره کند.

ما در آجر باشی آجر لعابدار را با جدیدترین روش‌های سنتی و مدرن تولید می‌کنیم و دوام نما را تضمین می‌کنیم. همچنین ما رنگ‌ها و طرح‌های متنوع ارائه می‌دهیم تا معماران بتوانند هر سبک مدرنی یا سنتی را اجرا کنند. برای مشاوره طراحی و انتخاب متریال با تیم آجر باشی تماس بگیرید.