آجرنما معمولی چیست؟

آجر نما معمولی نوعی آجر رسی است، به آن آجر رسی نما هم گفته می‌شود، که به‌طور خاص برای استفاده در نمای ساختمان تولید می‌شود. این آجر با ظاهری زیبا، رنگ‌های متنوع و بافتی خاص، نمایی چشم‌نواز به ساختمان می‌دهد. علاوه بر جنبه‌ی ظاهری، آجر نما معمولی دارای ویژگی‌هایی چون دوام در برابر عوامل محیطی، مقاومت در برابر فرسایش، و عایق بودن در برابر حرارت و صوت است که آن را برای استفاده در شرایط آب‌وهوایی مختلف مناسب می‌کند.

تاریخچه استفاده از آجر معمولی

استفاده از آجر به عنوان مصالح ساختمانی به هزاران سال قبل بازمی‌گردد. در تمدن‌های باستانی مانند بین‌النهرین، ایران، هند و مصر، آجر از خاک رس قالب‌گیری و در آفتاب خشک می‌شد یا در کوره پخته می‌شد. با گذشت زمان، روش‌های تولید آجر پیشرفت کرده و رنگ‌ها، اندازه‌ها و ترکیبات مختلفی به‌وجود آمد. امروزه آجرنما به‌عنوان یک عنصر معماری مهم، با طرح‌ها و رنگ‌های گوناگون تولید می‌شود و نقش مهمی در طراحی نماهای سنتی و مدرن ایفا می‌کند.

برای اطلاعات بیشتر در مورد تاریخچه آجر و نحوه تکامل آن در طول زمان، می‌توانید به مقاله تاریخچه آجر مراجعه کنید.

ویژگی‌های آجر رسی (آجرنما معمولی)

به‌عنوان یکی از پرکاربردترین مصالح در ساخت‌وساز است. به‌دلیل ویژگی‌های فنی، ظاهری و زیست‌محیطی، جایگاه ویژه‌ای در میان معماران، طراحان و مجریان پروژه‌های ساختمانی دارد. در ادامه مهم‌ترین ویژگی‌های آن را بررسی می‌کنیم:

• مقاومت

در برابر فشار، ضربه و فرسایش مقاومت بالایی دارد. این ویژگی، آن را برای استفاده در دیوارهای بیرونی، دیوارهای باربر و مکان‌هایی که تحت تنش‌های فیزیکی قرار دارند، بسیار مناسب می‌سازد. همچنین مقاومت آن در برابر شرایط آب و هوایی سخت مانند بادهای شدید، باران‌های مداوم و تابش مستقیم آفتاب از مزیت‌های کلیدی آن است.

• رنگ طبیعی و ماندگار

یکی از مزایای آجر معمولی، رنگ طبیعی حاصل از ترکیبات خاک رس و فرآیند پخت آن است. برخلاف رنگ‌های مصنوعی یا پوشش‌های سطحی، رنگ این آجر در تمام حجم آن وجود دارد و در اثر مرور زمان، تابش خورشید یا شرایط محیطی دچار تغییر یا پوسته‌پوسته شدن نمی‌شود. این ویژگی باعث حفظ زیبایی نما در طول سال‌ها خواهد شد.

• دوام طولانی

از نظر دوام، یکی از مصالح پایدار محسوب می‌شود. با گذشت زمان، ساختار آن تضعیف نمی‌شود و نیازی به تعویض یا تعمیر مداوم ندارد. بسیاری از ساختمان‌های تاریخی با عمر صدها ساله گواهی بر طول عمر بالای این نوع آجر هستند.

• عایق حرارتی و صوتی

به دلیل تراکم مناسب و ترکیب خاک رس با ذرات ریز معدنی، آجر معمولی توانایی بالایی در کاهش انتقال حرارت و صدا دارد. این ویژگی آن را به گزینه‌ای مناسب برای استفاده در مناطق گرم یا سرد، و همچنین در فضاهایی که نیاز به کاهش آلودگی صوتی دارند، تبدیل می‌کند. در نتیجه، استفاده از این آجر باعث کاهش مصرف انرژی در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی ساختمان نیز خواهد شد.

• سازگاری با سبک‌های مختلف معماری

با طیف رنگی متنوع، بافت طبیعی و قابلیت استفاده در اشکال مختلف، به‌راحتی با سبک‌های معماری سنتی، مدرن و مینیمال هماهنگ می‌شود. چه برای طراحی یک نمای کلاسیک ایرانی و چه برای خلق یک نمای مینیمال و صنعتی، گزینه‌ای انعطاف‌پذیر و زیباشناختی است.

• نگهداری آسان

سطح آجر رسی به گونه‌ای است که آلودگی، گردوغبار یا لکه‌های معمولی به‌راحتی از آن پاک می‌شود و نیازی به نگهداری خاص ندارد. همچنین سطح آن در برابر پوسته شدن، ترک‌خوردگی و رنگ‌رفتگی مقاوم است. این مزیت باعث کاهش هزینه‌های نگهداری در بلندمدت می‌شود.

مراحل تولید آجر رسی

فرآیند تولید شامل چندین مرحله مشخص و استاندارد است که هر کدام نقش مهمی در کیفیت نهایی محصول ایفا می‌کنند. این مراحل به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که آجر حاصل، مقاومت، یکنواختی رنگ و دوام لازم را داشته باشد. در ادامه به مراحل اصلی تولید آجر رسی اشاره می‌کنیم:

• استخراج و آماده‌سازی خاک: در نخستین مرحله، خاک رس از معادن یا منابع طبیعی استخراج می‌شود. سپس برای حذف ناخالصی‌هایی مانند ریشه گیاهان، سنگ‌ریزه یا مواد آلی، غربال شده و در صورت نیاز با افزودن آب یا مواد دیگر، برای قالب‌گیری آماده می‌شود.
• قالب‌گیری: خاک آماده‌شده وارد دستگاه‌های قالب‌زن می‌شود تا به شکل دلخواه (مکعب مستطیل یا قالب‌های خاص نما) درآید. قالب‌گیری می‌تواند به دو روش دستی و ماشینی انجام شود، که امروزه اغلب از روش ماشینی استفاده می‌شود.
• خشک‌کردن: آجرهای قالب‌زده ابتدا در محیط باز یا در خشک‌کن‌های صنعتی قرار می‌گیرند تا رطوبت اولیه خود را از دست بدهند. این مرحله برای جلوگیری از ترک‌خوردگی آجر در حین پخت ضروری است.
• پخت در کوره: آجرها در دمای حدود ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد در کوره‌های تونلی یا سنتی پخته می‌شوند. پخت دقیق، تضمین‌کننده استحکام نهایی، رنگ ثابت و عدم ترک‌خوردگی محصول است.
• سرد شدن و بسته‌بندی: پس از خروج از کوره، آجرها به‌آرامی سرد می‌شوند. سپس کنترل کیفیت انجام شده و آجرهای سالم بسته‌بندی و آماده عرضه به بازار می‌شوند.

انواع آجر رسی

آجرنمای معمولی بر اساس مواد اولیه، رنگ، بافت و کاربرد، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. در ادامه به سه نوع پرکاربرد آن اشاره می‌کنیم:

• ۱. آجر شیل: آجر رسی قرمز یکی از انواع آجر رسی است که از ترکیب خاک رس با سنگ شیل تهیه می‌شود. سنگ شیل نوعی سنگ رسوبی است که پس از آسیاب و مخلوط شدن با خاک رس، آجر را مستحکم‌تر و بادوام‌تر می‌کند. این آجر در دمای بالا پخته می‌شود و رنگ نهایی آن تحت تاثیر ترکیبات معدنی و نوع پخت قرار می‌گیرد.
• ۲. آجر زرد: یکی دیگر از انواع آجر رسی پرکاربرد است که از خاک رس به همراه درصدی از آهک تهیه می‌شود. رنگ گرم و طبیعی آن باعث شده تا در نمای ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری مورد استفاده قرار گیرد.
• ۳. آجر گلبهی: از خاک رس و درصدی خاک شیل تهیه می‌شود و به‌خاطر رنگ خاص و طیف رنگی متنوع آن، بسیار محبوب است. این آجر در رنگ‌های گلبهی روشن تا قرمز روشن تولید می‌شود و جلوه‌ای گرم و جذاب دارد.

انواع آجر رسی از نظر شکل و ساختار

این آجر بسته به نوع کاربرد و ساختار، به شکل‌های مختلفی تولید می‌شود. یکی از رایج‌ترین دسته‌بندی‌ها، بر اساس شکل فیزیکی و نحوه استفاده آن‌ها در ساختمان‌سازی است.

• آجر سوراخ ‌دار پخته رسی

آجر سوراخ‌دار پخته رسی یکی از پرکاربردترین انواع آجرهای ساختمانی است که به دلیل داشتن سوراخ‌های منظم، وزن کمتر و چسبندگی بهتر به ملات، برای دیوارچینی گزینه‌ای بسیار مناسب محسوب می‌شود. این سوراخ‌ها به کاهش وزن سازه و افزایش سرعت اجرای پروژه کمک می‌کنند.

• آجر رسی توپر یا سوراخ ‌دار

در حالت کلی، آجرهای رسی را می‌توان به دو نوع توپر و سوراخ‌دار تقسیم کرد. آجر توپر مقاومت بیشتری در برابر فشار دارد و در نقاطی که نیاز به تحمل بار بالا وجود دارد استفاده می‌شود. در مقابل، آجر سوراخ دار با کاهش مصرف مصالح و ایجاد عایق حرارتی و صوتی، برای دیوارهای داخلی و خارجی کاربرد زیادی دارد.

• آجر رسی سبک با سوراخ قائم

نوع دیگری از آجرهای ساختمانی، آجر رسی سبک با سوراخ قائم است که به دلیل طراحی خاص سوراخ‌ها در جهت عمودی، هم در کاهش وزن کلی سازه موثر است و هم در بهبود عملکرد حرارتی دیوار. این نوع آجر برای ساختمان‌های چند طبقه یا مناطقی با نیاز به عایق‌سازی مناسب، انتخاب ایده‌آلی به شمار می‌آید.

کاربردهای آجر رسی 

آجر رسی به‌ویژه در قالب آجر نما معمولی، کاربردهای بسیار متنوعی در صنعت ساختمان دارد. این آجر به دلیل ویژگی‌هایی مانند مقاومت بالا، دوام در برابر شرایط محیطی، ظاهر زیبا و خاصیت عایق بودن، گزینه‌ای مناسب برای طیف وسیعی از فضاهای داخلی و خارجی است. مهم‌ترین کاربردهای آجر رسی عبارت‌اند از:

• نمای خارجی ساختمان‌ها: از رایج‌ترین کاربردهای آجرنما، استفاده در نمای خارجی ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری و ویلایی است. ظاهر طبیعی و رنگ‌های گرم آن جلوه‌ای اصیل و ماندگار به نما می‌دهد.
• طراحی نمای داخلی: در فضاهای داخلی نیز از آجر نمای رسی برای ساخت دیوارهای شاخص، پشت تلویزیون، دیوارهای تزئینی و حتی ستون‌ها استفاده می‌شود. بافت طبیعی آجر باعث ایجاد حس گرما و صمیمیت در فضا می‌شود.
• دیوارهای محوطه و حیاط: به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت، تغییرات دما و ضربه، آجر معمولی گزینه مناسبی برای دیوارهای بیرونی، ورودی ساختمان و محوطه‌سازی است.
• فضاهای عمومی و فرهنگی: از آجرنما رسی در طراحی نما و دکور داخلی اماکن عمومی مانند مدارس، دانشگاه‌ها، کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مساجد استفاده می‌شود؛ چرا که حس هویت، اصالت و زیبایی را القا می‌کند.
• پروژه‌های بازسازی و مرمت: در بازسازی بناهای تاریخی یا طراحی پروژه‌هایی با سبک سنتی و کلاسیک، آجر رسی نقشی مهم دارد؛ زیرا با معماری سنتی ایرانی و المان‌های اصیل آن هم‌خوانی دارد.

مزایا و معایب آجر رسی

به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین مصالح ساختمانی، هنوز هم جایگاه خود را در صنعت ساخت‌وساز حفظ کرده است. این محبوبیت دلایل قابل‌توجهی دارد، هرچند مانند هر متریال دیگری، معایبی هم دارد که دانستن آن‌ها به انتخاب بهتر کمک می‌کند.

مزایا

• مقاومت در برابر شرایط جوی: در برابر حرارت، یخبندان و تابش آفتاب بسیار مقاوم است، به همین دلیل گزینه‌ای مناسب برای نما و دیوارهای بیرونی محسوب می‌شود.
• دوام طولانی: عمر مفیدش گاهی به چند دهه می‌رسد، بدون اینکه رنگ یا شکل ظاهری‌اش تغییر کند.
• عایق نسبی حرارتی و صوتی: به‌دلیل ساختار متخلخل، به کاهش انتقال صدا و دمای بیرون به داخل کمک می‌کند.
• زیبایی کلاسیک و تنوع رنگی: ظاهر گرم و طبیعی، حس اصالت و زیبایی به ساختمان می‌دهد و در معماری سنتی و مدرن کاربرد زیادی دارد.
• قابلیت بازیافت و دوستدار محیط زیست: از مواد طبیعی ساخته می‌شود و پس از تخریب بنا، قابلیت بازیافت دارد.

معایب     

• وزن نسبتا بالا: در مقایسه با برخی مصالح سبک‌تر مانند بلوک‌های سبک یا ساندویچ‌پنل‌ها، وزن بالاتری دارد و ممکن است بار مرده ساختمان را افزایش دهد.
• جذب رطوبت: در مناطق مرطوب، اگر درست اجرا نشود یا ایزولاسیون نداشته باشد، احتمال نفوذ آب وجود دارد.
• هزینه‌ی حمل و نگهداری: به‌دلیل وزن و حساسیت به ضربه، باید در حمل‌ونقل و انبارداری دقت شود.

تفاوت آجر رسی و آجر سفال

برای انتخاب بین آجر رسی و آجر سفال، آگاهی از تفاوت‌های ساختاری و عملکردی آن‌ها ضروری است. این تفاوت‌ها شامل مواد اولیه، فرآیند تولید، ویژگی‌های فنی و کاربردها می‌شود.

1. تفاوت مواد اولیه و فرآیند تولید

• آجر رسی: از خاک رس تهیه شده و با روش سنتی یا صنعتی در کوره پخته می‌شود. ساختار آن متراکم، سنگین و مستحکم است. به‌دلیل پخت در دمای بالا، از نظر فیزیکی مقاوم‌تر از سفال است.
• آجر سفال: با استفاده از دستگاه اکسترودر و قالب‌گیری ماشینی تولید می‌شود. شکل نهایی آن اغلب سوراخ‌دار است و ساختاری شبیه بیسکوییت دارد. درصد بالای تخلخل، وزن آن را کاهش داده و باعث شکنندگی بیشتر می‌شود.

2. تفاوت ویژگی‌ها و کاربردها

در این بخش، به بررسی تفاوت‌های اصلی بین آجر رسی و آجر سفال خواهیم پرداخت. هرکدام از این مصالح ویژگی‌های خاص خود را دارند که بسته به نیاز و نوع پروژه، می‌توانند انتخاب مناسبی باشند. در ادامه، ویژگی‌ها و کاربردهای هرکدام را مقایسه می‌کنیم.

ویژگی‌های آجر رسی

• مقاومت فشاری بالا: به دلیل ساختار متراکم و مواد اولیه مقاوم، توانایی تحمل فشار زیاد و بار سنگین را دارد.
• تحمل وزن زیاد: تراکم بیشتر این آجر قادر به تحمل بارهای سنگین در سازه‌های بزرگ و محکم است.
• جذب آب بیشتر: نسبت به آجر سفال آب بیشتری را جذب می‌کند که در برخی موارد می‌تواند به عنوان یک ویژگی مفید در تنظیم رطوبت محیط عمل کند.
• مناسب برای دیوارهای باربر: استحکام بالا آجر رسی بیشتر در دیوارهای باربر و سوله‌ها استفاده می‌شود.

ویژگی‌های آجر سفال

• جذب آب کمتر: به دلیل ساختار حفره‌دار خود، میزان جذب آب کمتری دارد که باعث کاهش مشکلات طوبت در ساختمان می‌شود.
• عایق صوتی و حرارتی بهتر: وجود حفره‌های داخلی در آجر سفال باعث می‌شود که این آجر به‌عنوان عایق صوتی و حرارتی عمل کند و انتقال انرژی و صدا را کاهش دهد.
• وزن سبک‌تر: به‌خاطر ساختار خاص خود نسبت به آجر رسی سبک‌تر است و این ویژگی به‌ویژه در دیوارهای غیر باربر و پارتیشن‌ها مفید است.
• مناسب برای دیوارهای غیرباربر و صرفه‌جویی انرژی: به‌عنوان گزینه‌ای عالی برای پروژه‌هایی که به عایق‌بندی انرژی و کاهش وزن نیاز دارند، انتخاب مناسبی است.

برای آشنایی بیشتر با آجر سفال و ویژگی‌های آن، پیشنهاد می‌کنیم مقاله آجر سفال چیست؟ را مطالعه کنید.

تفاوت آجرنما معمولی (رسی) با آجر نما نسوز

آجرنما معمولی یا همان آجر رسی، و آجر نما نسوز هر دو از مصالح پرکاربرد در طراحی نمای ساختمان هستند؛ اما از نظر مواد اولیه، مقاومت، کاربردها و حتی ظاهر، تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. شناخت این تفاوت‌ها به انتخاب دقیق‌تر مصالح برای پروژه‌های مختلف کمک می‌کند. برای آشنایی بیشتر با کاربردها و طراحی‌های متنوع با آجر نسوز، پیشنهاد می‌کنیم مقاله نمای ساختمان با آجر نسوز را مطالعه کنید.

۱. مواد اولیه و روش ساخت

• آجر رسی: از خاک رس طبیعی تهیه می‌شود که پس از شکل‌دهی و خشک شدن، در کوره پخته می‌شود. دمای پخت این آجر بین ۹۰۰ تا ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد است.
• آجر نسوز: از خاک‌های نسوز و اکسیدهای فلزی ساخته می‌شود. دمای پخت این آجرها بسیار بالاتر (بالای ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد) است تا بتوانند در برابر حرارت شدید مقاومت کنند.

۲. مقاومت در برابر حرارت

• آجر رسی: در برابر گرمای معمولی مقاوم است، اما برای فضاهایی با حرارت بالا مناسب نیست.
• آجر نسوز: طراحی شده برای تحمل دمای بسیار بالا؛ مناسب برای کوره‌ها، شومینه‌ها، اجاق‌ها و بخش‌هایی از ساختمان که در معرض شعله مستقیم یا گرمای زیاد قرار دارند.

۳. مقاومت فیزیکی و شیمیایی

• آجر رسی: در برابر شرایط آب‌وهوایی، باران و نور خورشید مقاوم است، اما در برابر مواد شیمیایی یا شوک‌های حرارتی شدید ممکن است دچار آسیب شود.
• آجر نسوز: بسیار مقاوم در برابر خوردگی شیمیایی، شوک‌های حرارتی، رطوبت و یخ‌زدگی است. از نظر ساختاری متراکم‌تر و سخت‌تر از آجر رسی است.

۴. ظاهر و تنوع رنگ

• آجر رسی: در رنگ‌های زرد، گلبهی، قرمز و قهوه‌ای روشن تولید می‌شود و ظاهری سنتی و طبیعی دارد.
• آجر نسوز: دارای رنگ‌های متنوع‌تری مانند قهوه‌ای، قرمز تیره، مشکی، طوسی و حتی سفید است. رنگ این آجرها ناشی از ترکیبات فلزی موجود در خاک نسوز است و بسیار پایدار می‌ماند.

۵. کاربردها

• آجر رسی (معمولی): بیشتر در نمای ساختمان‌ها، دیوارهای محوطه، دیوارهای تزئینی داخلی و فضاهایی که نیاز به زیبایی ظاهری و دوام متعادل دارند، به کار می‌رود.
• آجر نسوز: علاوه بر کاربرد در نما (به‌ویژه نماهای خاص یا لوکس)، در ساخت فضاهای با دمای بالا مانند شومینه، کوره‌ها، تنور نانوایی و دیواره‌های در معرض حرارت مستقیم استفاده می‌شود.

۶. قیمت

• آجر رسی: به‌طور کلی اقتصادی‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر از آجر نسوز است.
• آجر نسوز: به‌دلیل مواد اولیه خاص و فرآیند پخت پیچیده‌تر، قیمت بالاتری دارد.

سخن پایانی

آجر رسی چیست؟ آجر رسی یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که از خاک رس طبیعی تولید می‌شود و به دلیل ویژگی‌های برجسته‌اش همچون استحکام بالا، مقاومت در برابر شرایط محیطی و زیبایی طبیعی، به یکی از انتخاب‌های محبوب معماران و سازندگان تبدیل شده است. این آجر یک سرمایه‌گذاری اقتصادی و بلندمدت محسوب می‌شود که نیاز به نگهداری کمی دارد و در طول زمان زیبایی خود را حفظ می‌کند.

اگر به دنبال متریالی هستید که هم از نظر کیفیت و هم از نظر ظاهری برای پروژه‌های ساختمانی شما مناسب باشد، آجر رسی انتخابی هوشمندانه است. همین امروز پروژه خود را با آجر رسی آغاز کنید و تجربه‌ای پایدار از ساخت داشته باشید!

برای خرید انواع آجر و دریافت مشاوره تخصصی از ما، همین حالا تماس بگیرید!